Forum Ekonomiczne od trzydziestu jeden lat łączy wschód i zachód

Forum Ekonomiczne w Karpaczu jest najważniejszym w Europie Środkowo-Wschodniej miejscem międzynarodowych spotkań. Trwające podczas konferencji dyskusje dotyczą bezpieczeństwa, perspektyw rozwoju gospodarczego, współczesnych wyzwań i przezwyciężania kryzysów. W trakcie Forum Ekonomicznego padają konkretne rozwiązania i innowacyjne idee, które pozwalają na zastąpienie stereotypów faktami i rzeczową wymianę poglądów.

Najważniejsze spotkanie polityczne Europy środkowej i wschodniej odbywa się w Polsce. Forum Ekonomiczne, o którym mowa, już od 1992 roku gości w pięknych okolicznościach górskiego uzdrowiska głowy państw oraz najważniejsze postacie biznesu. Uczestnicy podczas spotkań plenarnych oraz dedykowanych paneli omawiają kluczowe wyzwania stojące przed regionem i szukają rozwiązań najbardziej palących kwestii.

Projekt zakładający stworzenie otwartej platformy wymiany myśli jest konsekwentnie rozwijany i dopracowywany. Przez trzydzieści lat Forum z lokalnego wydarzenia wyrosło na miejsce spotkań całego regionu. U zarania była to inicjatywa ówczesnego posła Zygmunta Berdychowskiego, który zaprosił na spotkanie polityków z Polski. Na pierwszej konferencji spotkało się 100 osób reprezentujących wszystkie polskie frakcje polityczne aby dyskutować o rezultatach transformacji ustrojowej. Mimo, że w trakcie debaty pomiędzy uczestnikami dały o sobie znać silne konflikty ideologiczne, to już od tego pierwszego spotkania udało się stworzyć bezstronną platformę do dyskusji. I tak już pozostało w kolejnych latach. Od 1993 roku niepisanym zwyczajem jest, że zaproszenia do Krynicy przyjmują urzędujący premierzy i prezydenci. Dążenie organizatorów do zachowania bezstronności owocuje obecnością polityków zarówno partii rządzących jak i opozycyjnych. To jedyne wydarzenie, w którym równocześnie brali udział wywodzący się z odmiennych środowisk tacy politycy jak: Andrzej Duda, Jarosław Kaczyński, Donald Tusk, Mateusz Morawiecki, Grzegorz Schetyna, Beata Szydło, Ewa Kopacz, a wcześniej Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski, Marian Krzaklewski, Marek Belka, Jerzy Buzek czy Leszek Miler. Zasada ta odnosiła się również do gości zapraszanych z zagranicy. Forum było miejscem w którym byli obecni zarówno reprezentanci władzy jak i opozycji z Ukrainy, Węgier, Litwy, Słowacji, Czech. Bywały sytuacje gdy politycy, którzy nigdy nie spotykali się w swoim kraju byli jednocześnie obecni właśnie na Forum Ekonomicznym. Jest to niewątpliwie siła tego wydarzenia, która przyciąga kolejne osobistości.

Zaletą miejsca, w którym obecni są przedstawiciele wielu stron jest możliwość rozmów o kwestiach wybiegających poza aktualne spory medialne. Tu liczą się strategie i projekty wieloletnie. Odcięcie się od chwilowych sporów daje szansę na rozważną dyskusję i szukanie odpowiedzi na palące kwestie. Na Forum Ekonomicznym z wyprzedzeniem dyskutowano m. in. o bezpieczeństwie energetycznym regionu czy zagrożeniom klimatycznym. Zagadnieniach, które po wielu latach wciąż pozostają aktualne.

Dzisiaj trudno to sobie wyobrazić, ale po rozpadzie bloku wschodniego część publicystów wieściła, że problemy ekonomiczne i opuszczenie Europy Środkowej przez Armię Czerwoną spowoduje wzrost nacjonalizmów. Przewidywano eskalację lokalnych konfliktów pomiędzy samodzielnymi państwami opanowanymi przez nową generację polityków. Zainicjowanie międzynarodowych spotkań klasy politycznej było warunkiem koniecznym do zbudowania porozumienia w regionie. Forum było miejscem w którym zacieśniała się współpraca w ramach Grupy Wyszehradzkiej. Częstymi gośćmi byli prezydenci i premierzy Czech, Węgier i Słowacji. To podczas Forum rodziło się również zaufanie między odradzającymi się niepodległymi krajami. Ukraina, Białoruś, Litwa czy Gruzja mogły wyrazić tu swoje plany i oczekiwania oraz nawiązywać relacje na nowo. Obecni podczas Forum byli m. in. : Valdas Adamkus, Swiatłana Cichanouska, Mikuláš Dzurinda, Robert Fico, Dalia Grybauskaitė, Václav Havel, Ǵorge Iwanow, , Arsenij Jaceniuk, Wiktor Janukowycz, Wiktor Juszczenko, Milan Kučan, Vytautas Landsbergis, Stjepan Mesić, Viktor Orbán, Petro Poroszenko, Micheil Saakaszwili, Bohuslav Sobotka oraz Mirek Topolánek.

Stopniowo przybywało również gości z Zachodu. Z upływem czasu wschodnie państwa Europy były coraz lepiej odbierane przez kraje starej Europy i uznano ich aspiracje do włączenia się w budowę Unii Europejskiej. Za tym szła obecność na Forum unijnych polityków. Wejście Polski do Unii Europejskiej 1 maja 2004 roku nie spowodowało zmniejszenia znaczenia konferencji. Stało się wręcz przeciwnie. Od tego momentu polscy politycy stali się ambasadorami dalszego rozszerzenia Unii na wschód i południe, więc obecność polityków z Ukrainy, Gruzji, Chorwacji czy Serbii stała się jeszcze naturalniejsza. Zachód również przekonał się, że Polska to ważny partner, a na obecności na Forum można tylko zyskać. Dotychczas w Forum uczestniczyli m.in.:, José María Aznar, José Manuel Barroso, Thomas de Maizière, Mario Monti, Jorge Sampaio, José Luis Zapatero.

Przebieg Forum każdorazowo śledzą przedstawiciele mediów z całego świata. Liczni dziennikarze relacjonują debaty z których cytaty można znaleźć w międzynarodowych agencjach prasowych. Wśród redakcji komentujących Forum były dotąd m. in. : Bloomberg, AFP, Euronews, Reuters, ANSA czy TASS. Artykuły poświęcone Forum znalazły się na łamach najpoczytniejszych dzienników w tym m.in. The Wall Street Journal, Die Welt, Frankfurter Allgemeine Zeitung, Kommiersant czy Financial Times.

Platforma dialogu na poróżnionej arenie krajowej pozwala na znalezienie porozumienia lub przynajmmniej wspólnego języka. Dotyczy to nie tylko wspomnianej wcześniej sfery politycznej ale również współpracy państwa i biznesu. Jedno bez drugiego nie może funkcjonować, ale jednocześnie współpraca obu traktowana jest z nieufnością. Obecność na Forum jest jedną z nielicznych sytuacji, gdy przedsiębiorcy mogą spotkać się z politykami publicznie i sformułować swoje potrzeby. Dla rozwoju gospodarczego jest to warunek konieczny. Bez oczekiwanych inwestycji infrastrukturalnych, czy edukacyjnych jako kraj nie moglibyśmy się w pełni rozwijać.

Forum Ekonomiczne to również ludzie, których z roku na rok przybywa. W pierwszych latach przyjeżdżało po kilkuset uczestników. Z dzisiejszej perspektywy, kiedy frekwencja sięga czterech i pół tysiąca gości początki wydają się skromne. Początki te jednak były na tyle solidne, ze z biegiem lat regularnie przybywało uczestników. Konsekwentne rozwijanie bloków tematycznych oraz włączanie nowych zagadnień pozwoliło poszerzyć spektrum omawianych paneli przy zachowaniu ciągłości kwestii podstawowych.

W 2005 roku okazało się, że liczba przygotowanych wydarzeń oraz zgłoszonych uczestników jest tak duża, że budynki uzdrowiska w Krynicy nie są w stanie ich pomieścić. Od tamtego roku organizatorzy przygotowywali specjalnie na ten cel budowane dodatkowe obiekty konferencyjne. Ustawione wzdłuż centralnej osi deptaka siłą rzeczy spowodowały, że na deptaku właśnie koncentrowało się życie Forum. To tu można było spotkać przechadzających się gości i dokończyć tematy na które zabrakło czasu podczas oficjalnych dyskusji.

Rekordowym jak dotąd był rok 2019. Przybyło wówczas 4750 gości. 1116 z nich przyjechało z zagranicy i reprezentowało 61 krajów z 4 kontynentów. Obecnych było 5 premierów i wicepremierów, 5 marszałków i przewodniczących parlamentów, 67 ministrów, wiceministrów, sekretarzy i podsekretarzy stanu oraz 84 posłów i senatorów. Podczas trzech dni zrealizowano 323 wydarzenia z udziałem 1464 panelistów. Odbyło się 6 sesji plenarnych. Obrady relacjonowało 691 dziennikarzy.

Rok kolejny - 2020 był dla Forum Ekonomicznego okresem próby. Pandemia COVID-19 znacznie ograniczyła liczbę uczestników, którzy mogli zostać przyjęci w jednym miejscu. XXIX edycja musiała zostać znacznie okrojona. Zgodnie z przepisami sanitarnymi na każdego uczestnika przypadało co najmniej 2,5 mkw. powierzchni centrum konferencyjnego. W konsekwencji możliwe było przyjęcie zaledwie 2,5 tys. osób. Ekstremalnym testem było ogłoszenie w Krynicy, w której odbyło się 28 poprzednich edycji, stanu zaostrzonego reżimu sanitarnego – tzw. czerwonej strefy. Zorganizowanie imprezy konferencyjnej w takich okolicznościach byłoby niemożliwe. W konsekwencji organizatorzy podjęli decyzję o przeniesieniu wydarzenia do Karpacza, który w tamtym momencie był strefą wolną od choroby. Sprawne działanie biura organizacyjnego pozwoliło na zmianę miejsca zaledwie na miesiąc przed terminem Forum. Wszystko odbyło się bez uszczerbku dla jakości spotkań. Pomiędzy 8 a 10 września 2020 roku łącznie odbyło się aż 194 wydarzeń nawiązujących do hasła „Europa po pandemii: Solidarność, Wolność, Wspólnota?”. Liczba ta objęła 143 panele dyskusyjne, 27 rozmów, 17 wydarzeń streamowanych, 13 bloków tematycznych, 9 brefingów prasowych, 5 wydarzeń specjalnych, 4 sesje plenarne, 3 zamknięte śniadania robocze, 2 prezentacje raportów i opracowań naukowych, 1 prezentacja Raportu SGH i Forum Ekonomicznego. Miały również miejsce 2 gale i koncerty.

Forum Ekonomiczne 2020 w Karpaczu było największym dużym wydarzeniem w okresie pandemii COVID-19. Jednocześnie było ono przeprowadzone w pełnym rygorze sanitarnym. Każda osoba wchodząca na teren Forum była poddawana badaniu temperatury, a w przypadku wątpliwości przeprowadzano szybkie testy sprawdzające. Każdy partner wydarzenia musiał podpisać regulamin uczestnictwa, w którym dokładnie opisano zasady bezpieczeństwa sanitarno-epidemiologicznego. Z uznaniem o organizacji wydarzenia w tak trudnych okolicznościach pisał Frankfurter Allgemeine Zeitung „Podczas gdy jego pierwowzór, Forum w szwajcarskim Davos, zostało odwołane z powodu pandemii, Polacy utrzymali swoje „Davos wschodu””.

– Osoby zatrudnione w Instytucie Studiów Wschodnich, które są odpowiedzialne za organizację Forum bardzo się zaangażowały. Dzięki nim w 2020 roku były możliwe szybkie zmiany w trakcie przygotowań. Przy tej skali zobowiązań było to działanie bez precedensu. Mamy powody do dumy, bo wydarzenie się odbyło. Niestety pandemia przerwała nasz stabilny wzrost. Ale wszystko wskazuje na to, że już w tym roku wrócimy do długoletniego trendu – mówi Zygmunt Berdychowski, Przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego.

Ponieważ Forum w roku 2020 było mocno naznaczone efektami pandemii i miało o wiele mniejszą skalę niż poprzednie organizatorzy zdecydowali o wstrzymaniu się ze świętowaniem jubileuszowej edycji. Z tego względu nastąpiła również przerwa w numeracji wydarzeń. Ustalono, że Forum Ekonomiczne numer XXX przypadnie dopiero na rok 2021 kiedy już powróci do dużego formatu.

W roku 2021 dzięki mniej rygorystycznym obostrzeniom sanitarnym Forum Ekonomiczne znów mogło powrócić na wcześniejsze tory. Dzięki temu, po raz kolejny, udało się zorganizować w Karpaczu wydarzenie o szerokim zasięgu międzynarodowym. Ubiegłoroczna, jubileuszowa, edycja była pod wieloma względami rekordowa. Na konferencję przyjechało 4350 gości ze świata polityki, biznesu, nauki z kilkudziesięciu państw oraz blisko 450 dziennikarzy. Mieli oni okazję wziąć udział w ponad 400 wydarzeniach – panelach dyskusyjnych, rozmowach oraz sesjach plenarnych. Spośród obecnych blisko 450 przedstawicieli mediów, znaczna część z nich przyjechała z zagranicy. W sumie napisano łącznie ponad 10 tysięcy publikacji na temat konferencji – w tym blisko pięćset w mediach zagranicznych. Partnerami XXX Forum Ekonomicznego zostało 156 instytucji i firm. Jubileuszowa edycja pobiła wiele rekordów z ubiegłych lat, umacniając pozycję Forum jako największej międzynarodowej konferencji gospodarczo-politycznej w regionie. Podczas zeszłorocznej edycji Forum Ekonomicznego po raz kolejny gościliśmy wielu wspaniałych gości z zagranicy. Wśród nich, znaleźli się między innymi: Premier Słowenii Janez Jansa oraz Premier Ukrainy Denys Shmyhal, Wiceprezydent Liberii Jewel Taylor-Howard, Minister Spraw Zagranicznych i Handlu Węgier Peter Szijjarto, Minister Infrastruktury Słowenii Jernej Vrtovec, Minister Transportu i Budownictwa Słowacji Andrej Dolezal, Jakov Milatovic, Minister Rozwoju Ekonomicznego Czarnogóry, Minister Polityki Socjalne Ukrainy Maryna Lazebna, Minister Opieki Społecznej Łotwy Gatis Eglitis, Minister Przemysłu San Marino Fabio Righi, Wiceminister Gospodarkii Finansów Włoch Laura Castelli.

Zbliżająca się XXXI edycja Forum Ekonomicznego odbędzie się ponownie w Karpaczu. Hasłem tegorocznej edycji jest „Europa w obliczu nowych wyzwań” i będzie się koncentrować na gospodarczych, politycznych i społecznych skutkach wojny w Ukrainie. Spotkania potrwają od 6 do 8 września. Wśród ścieżek programowych wydarzenia w Karpaczu znajdują się między innymi: Europa i Świat, Polityka Międzynarodowa, czy Bezpieczeństwo. Podobnie jak w latach poprzednich zaplanowano między innymi Forum Ukraińskie oraz Forum Idei.

Spodziewanych jest blisko 4,5 tys. Uczestników z Europy, Azji Centralnej czy USA. Wezmą oni udział w 20 ścieżkach programowych wokół takich tematów jak: biznes i zarządzanie, bezpieczeństwo, eksport, ochrona zdrowia, innowacje, energetyka, media i komunikacja, polityka międzynarodowa, zrównoważony rozwój. Wśród ważnych tematów będzie także dyskusja o służbie zdrowia w okresie po pandemicznym w ramach ścieżki Forum Ochrony Zdrowia. Gościem Forum będzie Minister Zdrowia Adam Niedzielski.

Więcej informacji na temat programu XXXI Forum Ekonomicznego oraz rejestracji można znaleźć na stronie forum-ekonomiczne.pl.

Organizatorem Forum Ekonomicznego jest Instytut Studiów Wschodnich.

Głównymi partnerami są: województwo dolnośląskie, Miasto Wrocław oraz Miasto Gospodarz – Karpacz, Port Lotniczy Wrocław oraz Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej.