Ukąszenie przez żmiję

Żmija zygzakowata ( Vipera berus) to jedyny wąż jadowity na terenie Polski. Podlega ochronie gatunkowej. Najczęściej można ją spotkać na terenach podgórskich, łąkach, pastwiskach. Żmiję rozpoznamy po charakterystycznym wyglądzie. Jej długość wynosi około 60 cm, czasem zdarzają się dłuższe, nawet do 80 cm. Jej ubarwienie jest zmienne. W Polsce najczęściej spotykamy osobniki z szarym lub brązowym grzbietem, z wyraźnie zaznaczoną zygzakowatą czarną wstęgą ciągnącą się od karku do końca ogona. Czasem można się natknąć także na osobniki melanistyczne, zupełnie czarne. Ma płaską głowę w kształcie serca wyraźnie odgraniczoną od reszty ciała. Oko żmii ma pionową źrenicę i to właśnie odróżnia tego gada od wszystkich innych węży. Żmije nigdy nie atakują aktywnie człowieka i mogą być niebezpieczne tylko w przypadku bezpośredniego zetknięcia - w obronie własnej.

Ukąszenie może być nieuświadomione przez osobę poszkodowaną, szczególnie jeśli jest to dziecko. Miejscowo obserwowane są dwa ślady po zębach jadowych oddalone o 5-10 mm, pojawia się ból, zaczerwienienie, obrzęk, martwica. Po różnym czasie (minuty, godziny) rozwijają się objawy ogólne (ból głowy, nudności wymioty, biegunka, powiększenie węzłów chłonnych, niepokój, spadek ciśnienia, duszność, zaburzenia świadomości)  prowadzące do wstrząsu.

Pierwsza pomoc:

1. obmycie zranienia zimną wodą i unieruchomieniu kończyny najlepiej poniżej poziomu ciała;
2. ochłodzenie kończyny za pomocą woreczków z lodem, okrycie poszkodowanego i podanie płynów najlepiej pozajelitowo;
3. monitorowanie funkcji układu krążenia i oddechowego;
4. wezwanie pogotowia lub natychmiastowe przetransportowanie chorego do szpitala wcelu podania surowicy (należy ją podać przed upływem max 24 godzin od ukąszenia).

Absolutnie zakazane w przypadku ukąszenia żmii jest:

• rozcinamy rany;
• wysysanie jadu. Nie ma to wpływu na ratowanie chorego, a może spowodować zagrożenie dla osoby ratującej;
• wstrzykiwanie czegokolwiek prócz surowicy w ukąszoną kończynę;
• podawanie płynów (chociaż niektórzy dopuszczają, a nawet zalecają podanie czarnej gorącej kawy).

Zasadniczym postępowaniem jest podanie surowicy przeciwko jadowi żmij i chirurgiczne opracowanie zranienia.

Postępowanie to powinno odbywać się na terenie ośrodka dysponującego zestawem p-wstrząsowym.

Podanie surowicy jest skuteczne do 20 ( max. 24) godzin po ukąszeniu. Ampułka 5ml.